Onderwijs voor tieners van 10 tot 14 jaar, waarom eigenlijk? En wat is er zo speciaal aan deze leeftijdsgroep?
Hoe ziet het onderwijs eruit als we rekening gaan houden met deze bijzondere ontwikkelingsfase? Ga met ons mee op Expeditie en ontdek het antwoord op jouw vraag over 10-14 onderwijs.
Stel je bent
Als leerkracht in het basisonderwijs volg jij de ontwikkeling van je leerlingen en weet jij wat ze nodig hebben om zich optimaal te kunnen ontwikkelen. Waar de ene leerling in groep 7 al toe is aan nieuwe uitdagingen, zou je een andere leerling nog een extra jaar bij jou op de
basisschool gunnen.
Als docent in het voortgezet onderwijs begeleid jij je leerlingen paar uur per week in jouw vakgebied. Je merkt dat de overstap naar voortgezet onderwijs voor veel leerlingen niet op het juiste moment komt. Bovendien komt een grote groep leerlingen beter tot ontwikkeling als jij ze breder kunt begeleiden en daar meer tijd voor zou hebben. Je denkt aan vaardigheden als plannen, organiseren en verbanden leggen.
Docent van een grote VO-school:
“Ik heb het altijd vreemd gevonden dat we in Nederland de ‘knip’ van basis- naar voortgezet onderwijs op zo’n ongelukkig moment hebben georganiseerd.”
Doorgaande leerlijnen van PO naar VO zorgen voor een betere aansluiting en bevorderen kansengelijkheid. Als projectleider of werkgroeplid zoek je naar praktijkvoorbeelden en ben je nieuwsgierig naar de mogelijkheden van 10-14 onderwijs.
Projectleider Route 10-14:
“We wisten al wat we met ons 10-14 initiatief voor ogen hadden maar jullie inspiratiesessie maakte dit nog veel concreter. We weten nu precies op welke doelgroep we ons willen richten.”
Als bestuurder of directeur wil je je leerlingen zoveel mogelijk ontwikkelkansen bieden en je organisatie daarop inrichten. Doorgaande leerlijnen van PO naar VO en de ontwikkelingen van 10-14 scholen hebben al langere tijd je aandacht, maar je vraagt je af wat de wettelijke ruimte en kaders zijn. Bovendien: wat is wijs als het gaat om positionering en duurzaam onderwijs in jouw regio? Bij dit type vraagstukken kun je een kritische en ervaren side-kick wel gebruiken!
Bestuurder primair onderwijs: “De combinatie van jullie landelijk netwerk en de procesmatige begeleiding zorgde ervoor dat we in slechts 14 maanden een tienerschool konden neerzetten.”
Als ouder weet je dat je opgroeiende kind meer aanleg en interesse heeft voor het éne schoolvak dan voor het andere. Op de basisschool is het bijvoorbeeld gebruikelijk dat je kind voor rekenen meer uitdaging krijgt en tegelijkertijd voor begrijpend lezen extra aandacht nodig heeft. De keuze voor het niveau op de middelbare school is dan misschien lastig. Want welk niveau past het beste bij jouw kind? Hoe kan de overgang naar voortgezet onderwijs versoepelt worden? Als ouder/verzorger vraag je je af hoe het onderwijs beter kan inspelen op de leerbehoefte van jouw kind. Want ieder kind is anders!
“Mijn kind is al toe aan meer uitdaging, maar het voortgezet onderwijs is 20 kilometer fietsen en hij is nog maar 10.”
“Niveau? Ik ben toch niet één niveau? Ik groei gewoon verder op de tienerschool.”
“Mijn kind verzuipt op de grote school, ik zou haar zo graag een kleine setting gunnen waar de leraren haar kennen en weten wat ze nodig heeft.”
Je wilt beleid schrijven gericht op de toekomst. Dan ben je graag op de hoogte van landelijke ontwikkelingen, onderzoeken en trends. Onderzoek toont aan dat het tienerbrein een specifieke leerbehoefte heeft. De opmars van tienerscholen is je niet ontgaan en je wilt hier meer van weten. Als beleidsmedewerker ben op zoek naar koppelingen tussen onderzoek en praktijk.
Medewerker Onderwijs en Kwaliteit van een VO-school:
“Onze tienerschool bestaat nu twee jaar en we waren toe aan een verdiepingsslag. Aan de hand van de Whole School Approach to Sustainability kregen we inzicht in de juiste knoppen om aan te draaien: De werving van de nieuwe coaches, de beoordelingscyclus van huidige medewerkers en de scholingsbehoefte. We kunnen weer vooruit!”
Als gemeente wil je dat je regio aantrekkelijk blijft voor gezinnen met opgroeiende kinderen. Ook wil je werknemers behouden voor de ondernemingen in de gemeente. Dat betekent: scholen behouden, brede samenwerkingen stimuleren en positief omgaan met de demografische ontwikkelingen.
Gemeenteambtenaar in een middelgrote gemeente:
“Dankzij een extra groep 9 en 10 blijft de basisschool aantrekkelijk voor huidige en nieuwe gezinnen en daarmee ook het dorp.”
En je wilt een 10-14 initiatief starten, omdat je recht wilt doen aan...
Kansengelijkheid
Gelijke kansen voor alle leerlingen betekent een ongelijke behandeling.
We kennen ze allemaal: leerlingen die later tot ontwikkeling komen. Leerlingen die thuis een ingrijpende situatie hebben meegemaakt of -om welke reden dan ook- een ander tempo hadden in hun ontwikkeling.
Op tienerscholen wordt een sterke bijdrage geleverd aan kansengelijkheid, door een brede aanpak. Het verbinden van de leefwerelden van de leerling: school, thuis en omgeving, draagt bij aan het verkleinen van kansenongelijkheid.
kansengelijkheid zelfst. naamw. [juridisch] het beginsel dat iedereen met dezelfde talenten evenveel kans zou moeten kunnen maken op ontwikkeling hiervan onafhankelijk van sexe, maatschappelijke status etc.
Soepele overgang PO/VO
De bekende ‘knip’ van basis- naar voortgezet onderwijs is een struikelblok voor veel leerlingen en staat de laatste jaren ter discussie.
Uitgestelde niveaukeuze
Langer op je eigen niveau mogen werken, tot je een niveau moet kiezen. Meer tijd om te ontdekken wat leerlingen kunnen, willen en wat bij hen past.
Waar de ene leerling al op 10-jarige leeftijd nieuwsgierig is naar wiskundige formules, is een andere leerling daar pas met 13 jaar aan toe. Of een leerling die vooral leert door te doen en te ervaren én de cognitieve capaciteiten voor het reguliere vwo heeft. Door echt te kijken naar wat een leerling nodig heeft, wil je je onderwijs op een andere manier organiseren. En ja, dat kan! Leerlingen mogen op tienerscholen langer op hun eigen niveau werken, tot zij een niveau kunnen en mogen kiezen.
Het tienerbrein
Uitgaan van de bijzondere ontwikkelingsfase van tieners en het onderwijs daarnaar vormgeven.
Dan heb je een enthousiaste expeditieleider nodig, die..
Vanuit verschillende rollen zijn we betrokken bij diverse ontwikkeltrajecten als:
- procesbegeleider met Scrum
- inspirator tijdens een inspiratiesessie
- begeleider van curriculumontwikkeling
- adviseur in de aanpak en uitvoering
- kritische en ervaren sparringpartner
- medeontwikkelaar tijdens werksessies
- verbinder van partijen op regionaal en landelijk niveau
- als initiatiefnemer en ontwikkelaar (van www.tienerschoolsneek.nl)
We houden de energie vast en het tempo erin. We werken daarom graag met Scrum: een raamwerk van rollen, lijsten en bijeenkomsten op basis waarvan je op een snelle en wendbare manier producten en diensten kan ontwikkelen. We zijn enthousiast geworden over deze manier van werken, doordat wij zelf met Scrum in 10 maanden tijd een tienerschool met geheel vernieuwend concept wisten te ontwikkelen. Vervolgens was het niet meer dan logisch dat Jildou ook als Scrumcoach opgeleid wilde worden.
Van initiatief tot uitvoering; wij hebben ervaring met het gehele traject. Tijdens verschillende Expedities hebben we ontdekt wat de cruciale aandachtspunten zijn, waarop het mis kan lopen en welke risico’s beter vermeden kunnen worden. Wij zorgen dat je tijdens de Expeditie veilig blijft én op avontuur kunt.
Geen enkel 10-14 initiatief is gelijk, bij iedere school zijn de omstandigheden, wensen en behoeften anders, met als vaak terugkomende thema’s: kansengelijkheid, soepele overgang
PO/VO, uitgestelde niveaukeuze en het tienerbrein. We helpen je tijdens de Expeditie met onderzoeken en ontdekken wat bij jouw specifieke situatie de beste vorm van onderwijs is.
We werken graag projectmatig met Scrum, een werkwijze waarbij belanghebbenden goed betrokken kunnen worden en die bovendien bijdraagt aan het creëren van draagvlak. Door onze ervaring met verschillende 10-14 initiatieven kennen we de mogelijkheden en valkuilen, routes en scenario’s, waardoor een traject effectief verloopt.
We adviseren om eerst en vooral in de eigen organisatie(s) te zoeken naar ontwikkelaars, meedenkers en uitvoerders. In iedere organisatie zijn pioniers, onderwijsvernieuwers en visionairs aanwezig, die vorm gaan geven aan jullie 10-14 initiatief.
En kun je gebruik maken van onze...
Quick-scan
De quick-scan is een eerste stap in ieder veranderproces en essentieel voor deze expeditie. Waartoe wil je veranderen? Wie participeren in de ontwikkelfase? Wat vraagt dat van deze organisatie(s) qua tijd, middelen en financiën? Kortom: Wat is er nodig om in jouw regio 10-14 onderwijs te ontwikkelen? Aan de hand van de Whole School Approach to Sustainability en onze ervaring met 10-14 initiatieven gaan we aan de slag. We analyseren de situatie en het te bereiken doel, zodat de route helder is en jullie rugzak goed gevuld is om samen op Expeditie te gaan!
Inspiratiesessies
Wij geven inspiratie en advies op verschillende onderwerpen en sluiten daarmee aan op dat punt waar jouw Expeditie een boost nodig heeft. Hiervoor hebben we een Expeditie-aanbod, bestaande uit verschillende excursies.
Als expeditieleiders participeren wij actief mee in de inspiratiesessie. De
doelgroep van deze excursies kan verschillen, denk aan de stuurgroep, het ontwikkelteam,
ouders/verzorgers, tieners en/of directieleden. Onderwerpen waar je aan kunt denken:
- FAQ’s tienerscholen: alles wat je wilt weten over 10-14 onderwijs in een notendop
- Een dag op een tienerschool
- Visieontwikkeling
- Doelgroep: voor wie is jouw 10-14 initiatief wél of juist niet geschikt?
- Tienerbrein: wat heeft het specifiek nodig om tot ontwikkeling te komen?
- Onderwijsconcept
- Locatie: waar moet het tienercollege dan komen?
- Curriculumontwikkeling en Curriculum 10-14
- Onderwijsinhoud
- Leren leren
- Coaching: wat betekent dat in de praktijk?
- Communicatie: naar je collega’s en je toekomstige leerlingen; timing en beeldvorming
- Digitaal platform: welke ELO sluit aan bij jullie visie?
- SDGs & Leren voor Duurzame Ontwikkeling
- Urgentie regio: welke (demografische) ontwikkelingen en belangen spelen er?
- Stakeholdersanalyse: met wie hebben we allemaal te maken en hoe betrekken we alle belanghebbenden?
- Whole School Approach to Sustainability
Scrumbegeleiding
Projectmatig werken doen we met Scrum. Jullie ontwikkelteam in deze Expeditie is
multidisciplinair en zelforganiserend. Het team wordt begeleid door een Scrumcoach met veel
ervaring in onderwijs. Een belangrijk kenmerk van Scrum is het continu betrekken van
belanghebbenden; feedback is de brandstof.
- snelheid en zorgvuldigheid
- haalbare doelen
- transparantie door visueel werken
- kort-cyclisch werken
- continu evalueren en verbeteren
Routekaart en Scenario's
We maken samen een tijdspad met verschillende scenario’s in aanpak en uitvoering. Ter
inspiratie:
- Hoe ziet je ontwikkelteam eruit?
- Wie heb je nodig en hoe wil deze professionals werven?
- Is je ontwikkelteam ook (deel van) het uitvoeringsteam?
- Met welke doelgroep van tieners start je?
- Wat wordt de locatie van je 10-14 initiatief?
Tienertoer
Tienertoer is een levendig netwerk van tienerscholen waar zowel oriënterende,
ontwikkelende als uitvoerende 10-14 initiatieven hun voordeel mee doen.
Tienertoer bestaat uit:
- Schoolbezoeken
- Ontmoetingen op thema (online en fysiek)
- Ervaringen en tips uitwisselen
Natuurlijk wil je een kijkje nemen bij andere tienerscholen. Gestarte 10-14 initiatieven krijgen regelmatig verzoeken van geïnteresseerden, maar geven uiteraard voorrang aan het primaire proces. Toch hebben zij zelf ook ontwikkelvragen, juist in de praktijk ontdek je wat nodig is. Tienertoer brengt vraag en aanbod samen, organiseert schoolbezoeken en faciliteert (online-) ontmoetingen op thema. Belangrijk is de balans tussen halen en brengen.
Teamleider Tienerschool: “Er is een hoop ‘bla bla’ in onderwijs, van consultants tot dure heisessies. Ik wil zoveel mogelijk geld rechtstreeks investeren in goed onderwijs. Met de Expeditie was het gelukkig echt: niet lullen maar poetsen!”
Zodat je werkt met...
Vaart
Energie
Resultaten behalen, actieve werkvormen uitvoeren, feedback ophalen, jezelf steeds verbeteren en plezier maken! Zomaar een aantal ingrediënten van de Expeditie die veel energie geven.
Plezier
Hoe ontzettend leuk is het om aan het einde van een ontwikkeldag de opbrengst te zien: waardevolle feedback van belanghebbenden, een zichzelf steeds verbeterend team dankzij de evaluaties, een berg werk verzet én een goed overzicht van wat er nog komt en wanneer.
Focus
Voor de juiste focus is ruimte maken essentieel. Letterlijk in je agenda, op je werkplek en in je hoofd. Om de dagelijkse gang van zaken even te parkeren tot morgen, zodat je hoofd helemaal vrij is om je te richten op volgend jaar, wanneer de deuren van de tienerschool zullen openen voor de eerste leerlingen. Daarvoor moeten randvoorwaarden goed afgestemd worden voor de leden van het ontwikkelteam, in een vroeg stadium brengen we dit al aan de orde.
Aan...
Kennis
Jouw kennis vullen we aan met vers te ontdekken gebieden, of misschien doe je wel een herontdekking dankzij nieuwe verbanden en inzichten.
Ervaring
Al onze ervaring met het initiëren, ontwikkelen en begeleiden van 10-14 onderwijs zetten we in om jouw initiatief verder te brengen. We laten jou ervaring opdoen met collega’s in de
Tienertoer.
Samen ontwikkelen en doen
Onze werkwijze is gericht op samen en doen. We vertalen theorie naar jouw praktijk en zoeken samenwerking op.
Kennis
Jouw kennis vullen we aan met vers te ontdekken gebieden, of misschien doe je wel een herontdekking dankzij nieuwe verbanden en inzichten.
Ervaring
Al onze ervaring met het initiëren, ontwikkelen en begeleiden van 10-14 onderwijs zetten we in om jouw initiatief verder te brengen. We laten jou ervaring opdoen met collega’s in de
Tienertoer.
Ga op expeditie en start jouw 10-14 initiatief!
Onze route is:
Duidelijk
Een succesvolle Expeditie vereist een goede en gedegen voorbereiding. Voordat we van start gaan, stemmen we daarom elkaars verwachtingen af en verhelderen we rollen. Wel zo duidelijk!
Effectief
Je reistijd wordt effectief besteed zodat je (werk-)uren zo productief mogelijk leiden tot de eindbestemming: jullie 10-14 initiatief!
Ga op expeditie en start jouw 10-14 initiatief!
Onze route is:
Duidelijk
Een succesvolle Expeditie vereist een goede en gedegen voorbereiding. Voordat we van start gaan, stemmen we daarom elkaars verwachtingen af en verhelderen we rollen. Wel zo duidelijk!
Creatief
Met een routekaart in de hand gaan we deze Expeditie samen aan en is DOENKEN (denken en doen) precies wat we nodig hebben! Want je weet nooit wat je onderweg tegenkomt.
Effectief
Je reistijd wordt effectief besteed zodat je (werk-)uren zo productief mogelijk leiden tot de eindbestemming: jullie 10-14 initiatief!
Over ons
Margreet Kamman
Ik werk als trainer op tienerscholen en VO-scholen. Als voormalig docent en teamleider ken ik de (weerbarstige!) onderwijspraktijk. Wat mij kenmerkt? Ik ben initiatiefrijk, verantwoordelijk, enthousiast en een tikje ongeduldig.
Jildou Dooper
In mijn werk als scrumcoach en onderwijsondernemer word ik enthousiast van het ontwerpen van onderwijs voor een duurzame toekomst. Ik heb een achtergrond in zowel het bedrijfsleven als het onderwijs. Mijn kracht is creatief verbinden.
Contact
We kunnen ons voorstellen dat je nieuwsgierig bent naar deze Expeditie en vragen hebt.
Vul hieronder je gegevens in en eventueel je vraag,
dan nemen wij contact met je op.